File:PAŁAC WIELOPOLSKICH W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2002) (3530942711).jpg

IV Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, 14-15 września 2002 r.

Rozległe zabudowania pomiędzy ul. Poselską, klasztorem oo. Franciszkanów oraz placem Wszystkich Świętych, nazywane pałacem Wielopolskich, są od półtora wieku siedzibą władz Miasta Krakowa. Pierwszy pałac w tym miejscu wzniósł hetman Jan Tarnowski w 1. poł. XVI w. Była to okazała, renesansowa siedziba miejska, której część murów zachowała się do dzisiaj we wschodnim skrzydle budynku. W 1561 r. pałac przeszedł w ręce Ostrogskich, a później Zamoyskich. Od poł. XVII do poł. XIX w. właścicielami budynku była rodzina Wielopolskich. Dokonali oni przebudowy, z której pozostała reprezentacyjna sień, tunelowa klatka schodowa oraz sklepienia i kamienne portale na parterze budynku. Podczas wielkiego pożaru Krakowa w 1850 r. pałac spłonął i został przez Wielopolskich sprzedany. Kolejni właściciele przeprowadzili prace remontowe i budowlane, w trakcie których m.in. przekształcono dawną elewację tylną w fasadę, gdyż wytyczono przed nią nowy plac po zburzonym, średniowiecznym kościele pw. Wszystkich Świętych. W 1864 r. miasto zakupiło budynek i przeprowadziło jego gruntowny remont. Prace prowadzone były przez budowniczego Pawła Barańskiego, a wnętrza i ich wyposażenie zaprojektował Filip Pokutyński. Reprezentacyjne wejście umieszczono od strony pl. Wszystkich Świętych, na parterze zlokalizowano biura magistratu i gabinety prezydenckie, a salę balową na drugim piętrze przekształcono w salę posiedzeń Rady Miasta. Już pod koniec XIX w. zabudowania magistratu stały się zbyt ciasne i podjęto decyzję o jego rozbudowie. Zakupiono sąsiadujący z pałacem teren i wyburzono część zabudowań przy ul. Poselskiej. Na tym miejscu w latach 1906-1913 architekt Jan Rzymkowski zaprojektował i wzniósł najpierw skrzydło zachodnie, a później południowe i wschodnie magistratu. Eklektyczne i malownicze budynki wzbogacił architekt „cytatami” z historycznej zabudowy Krakowa. Wewnątrz zaprojektował reprezentacyjny, dwukondygnacyjny hall nakryty pseudokopułą z ażurowych, złoconych liści lauru. Po pożarze w 1926 r. sala posiedzeń otrzymała nowy wystrój w stylu zmodernizowanego klasycyzmu. Jego głównym elementem jest fryz podstropowy autorstwa Jana Bukowskiego z portretami prezydentów Krakowa oraz łacińskimi nazwami cnót obywatelskich.

---

Wielopolski Family Palace in Kraków

The spacious complex of buildings stretching between Poselska Street, the Franciscan monastery, and plac Wszystkich Świętych – All Saints’ Square – known as the Wielopolski palace, has served as the seat of Kraków’s municipal government for a century and a half. The first palace on this site was built by the Commander of the Crown, Jan Tarnowski, in the first half of the 16th century. A Renaissance town dwelling in grand style, parts of its walls have survived to this day in the eastern wing of today’s palace. In 1561, the estate was acquired by the Ostrogski family, and then by the Zamoyskis. From the mid-17th to the mid-19th century, the building was owned by the Wielopolski family, who had it remodelled, leaving behind the impressive vestibule, tunnel staircase, ground floor vaults and stone doorways. During the Great Fire of Kraków in 1850, the palace burnt down, and the Wielopolskis decided to sell it. The new owners set out to clear and reconstruct the estate. The former back wall was turned into the main façade, facing a new square that replaced the demolished medieval All Saints Church. In 1864, the city purchased the building and carried out a thorough renovation. The works were headed by Paweł Barański, while the interiors, furniture included, were designed by Filip Pokutyński. An impressive entrance was placed on the side of the square, the ground floor housed municipal offices and the mayor’s cabinets, while the former ballroom in the second floor was turned into the magistrate Assembly Hall, where the City Council convened. Even towards the end of the 19th century the building was proving to be too small, and it was decided that it should be extended. The neighbouring plot was purchased, and some buildings in Poselska Street were torn down. Between 1906 and 1913 the architect Jan Rzymowski designed and erected first the western, and then the southern and eastern wings of the present municipal building. His eclectic, picturesque creation is replete with ‘quotations’ from Kraków’s historical monuments. Inside, he designed a majestic, two-storey vestibule covered with a pseudo-dome of open-work, gilded laurel leaves. After the fire of 1926, the magistrate Assembly Hall was redecorated in the style of modernised classicism. The hall’s most prominent feature is a frieze – painted by Jan Bukowski – with portraits of the city’s mayors and the names of civic virtues in Latin.