File:AGAD Kamienna Góra Cennik katowski 1.png

Uchwalenie przez Radę Miejską w Kamiennej Górze cennika usług i powinności miejscowego kata
Burmistrz i Rada Miasta Kamiennej Góry powołuje na urząd kata Gottfrieda i zatwierdza dla niego cennik usług oraz określa jego obowiązki
W miastach polskich kat pojawił się wraz z przyjęciem przez nie prawa magdeburskiego, najprawdopodobniej ok. połowy XIV w. Prawo magdeburskie dawało miastom tzw. ius gladii, czyli prawo miecza, a więc możliwość skazywania na karę główną, czyli pozbawienie życia. Skazywały też na kary okaleczenia i chłosty. Wyroki tych sądów ktoś musiał egzekwować, dlatego powołano dożycia urząd kata. Kat miał też uczestniczyć w procesie karnym, torturując podejrzanych. Z czasem do jego obowiązków doszła opieka nad miejscowym więzieniem, a także usuwanie padłych zwierząt oraz zadania hycla. W niektórych ośrodkach kat opiekował się też domem publicznym. Zajęcia wykonywane przez kata ściągały na niego odium niesławy i odrzucenie przez społeczeństwo. Nawet przypadkowy bezpośredni kontakt z katem przynosił niesławę. Urząd kata był więc z reguły dziedziczny, gdyż i jego dzieci napiętnowane były od urodzenia niesławą ojca, co uniemożliwiało im podjęcie innego zawodu. Czasem katem zostawał jeden ze skazańców, w zamian za wykonanie wyroku na innym skazanym, w przypadku gdy miasto nie posiadało własnego kata, a sprowadzenie innego było niemożliwe. Kat był urzędnikiem miejskim, powoływanym przez radę miasta i jej burmistrza i przed nimi odpowiedzialny. Władze miejskie określały obowiązki kata jak również cennik na jego usługi. Kat posiadał z reguły pomocników, zwanych niekiedy hyclami, od najczęściej wykonywanej funkcji.
W XVII w. władze miasta Kamienna Góra na Dolnym Śląsku specjalnym dokumentem zatwierdziły na urzędzie kata niejakiego Gottfrieda, określając mu jednocześnie zakres powinności oraz redagując cennik za poszczególne czynności katowskie, takie jak: torturowanie, egzekucje publiczne, zarząd nad więzieniem i dozór więźniów, uprzątanie zdechłych zwierząt itp. Tego typu swoisty regulamin i cennik zarazem, obowiązywał wszystkich katów zatrudnianych przez miasto, prawdopodobnie aż do początków XIX w. Podobnie jak w innych miastach, kat miał co roku obowiązek ofiarowania burmistrzowi, rajcom i pisarzowi miejskiemu po parze rękawic z psiej skóry.
Miejsce: Kamienna Góra [Landeshut]
Publikacja źródła: nie publikowany
Opis zewnętrzny: odpis, jęz. niemiecki, papier, 315x205, 3 karty, 5 stron;
Miejsce przechowywania: AP Wrocław O/Jelenia Góra, Akta miasta Kamiennej Góry, sygn. 1743, karty 18-20
Autor komentarza: Ivo Łaborewicz